Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 527919 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #360 : 16 Nisan 2011 »

TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ adlı konunun birikmiş iletilerinin HunTürk otağına topluca eklenme işlemi tamamlanmıştır.

Bundan böyle bu konu, Türk Dil Kurumunca gönderilen bilgilendirme e postaları olarak, yine aynı şekilde, bu başlık altına eklenmeye devam edecektir.

TDK'dan gelen bilgilendirme e postaları günlük olarak Çağrıbey kullanıcı adlı andamız tarafından Otağımıza eklenerek, Türk Çocuklarının güzel Türkçemizi gereği gibi öğrenme, konuşma ve yazmalarına yardımcı olunmaya devam edilecektir.

Türk demek, Türkçe demektir! (Gazi Başbuğ Atatürk)

"TÜRKÇE SÖZLÜK'TEN GÜNÜN SÖZÜ" adlı Türk Dil Kurumu bilgilendirme e postalarını, zamanım olmadığından dolayı, bundan böyle Çağrıbey andamız devam ettirecektir.

TTK.

Üçoklu Börü Kam



Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2149
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #361 : 19 Nisan 2011 »
Türkçemiz adına böylesine yararlı bir işi yapmaktan ve bu iş için görevlendirilmekten onur duyarım.
Öncelikle, birikmiş olan e postaları topluca ekleyip ondan sonra da günü gününe ekleyeceğim.
Dilerim, Türkçemiz adına, bir nebzecik de olsa faydalı oluruz.

Ne Mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana...

Saygılarımla.

Çağrıbey.




Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 10/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müşahede isim (müşa:hede) Arapça 1. Görme. 2. Gözlem: "Bu hastalığın gösterdiği çeşitli araz üzerindeki sayısız müşahedelerim bana bir nevi pratik ihtisas temin etmişti."- R. N. Güntekin.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
solipsizm Fransızca solipsisme "felsefe Yalnız ben varım, benden başka her şey yalnızca benim tasarımımdır." diyen, öznel beni bilinç içerikleriyle birlikte tek gerçek, tek var olarak kabul eden görüş." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tekbencilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, solipsizm yerine tekbencilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yabancı özel adlardan türetilmiş akım adları Türkçe söylenişlerine göre yazılır: Dekartçılık, Kalvenizm, Lütercilik.

Günün atasözü/deyimi :
nabzına girmek
Elindeki imkânları kullanarak birinin hoşnutluğunu kazanmak, birini yola getirmek ve düşüncelerini benimsetmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2149
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #362 : 19 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 11/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
habanera isim (habane'ra) (Habana yer adından) 1. Çok kıvrak bir Küba dansı. 2. Bu dansın müziği.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
retrospektif Fransızca rétrospective "Sanatçının özellikle ilk dönemlerinde meydana getirdiği eserlerinden oluşmuş (sergi)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dünden bugüne karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, retrospektif yerine dünden bugüne sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Virgül birbiri ardınca sıralanan dildeki eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur: Zindana atılan mahkûmlar gibi titreşerek, haykırarak geri geri kaçmaya uğraşıyorduk. (Hüseyin Rahmi Gürpınar)

Günün atasözü/deyimi :
saka beygiri gibi
1) Bir iş uğruna birçok yere uğrayarak dolaşan (kimse); 2) Yalnız vakit geçirmek için amaçsız dolaşan (kimse).
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2149
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #363 : 19 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 12/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
erinç, -ci isim Hiçbir eksiği, üzüntüsü ve acısı olmama durumu, dirlik, rahat, huzur: "Değiliz, erinç içinde değiliz biz, erinç içinde olmayı da aramıyoruz, dilemiyoruz."- N. Ataç.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sismoloji Fransızca sismologie "Depremleri, yer sarsıntılarını inceleyen bilim." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca deprem bilimi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sismoloji yerine deprem bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bilim ve bilgi sözleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: dil bilimi, gök bilimi; dil bilgisi, halk bilgisi.

Günün atasözü/deyimi :
denizdeki balığın bini bir paraya
Henüz elde olmayan bir nesnenin alımı, satımı üzerinde konuşulmaz.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2149
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #364 : 19 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 13/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çıtırbom sıfat Türedi, ehliyetsiz: "Seksenli yılların çıtırbom yayıncıları, ne türden bir kültürsüzleştirmeye hizmet ettiklerini acaba biliyorlar mı?"- A. İlhan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sismolog Fransızca sismologue "Deprem bilimiyle uğraşan kimse." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca deprem bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sismolog yerine deprem bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Hane kelimesiyle oluşturulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: çayhane, dershane, kahvehane, yazıhane.

Günün atasözü/deyimi :
et kanlı gerek, yiğit canlı
Kebap çok pişirilmemeli, genç de hareketli ve canlı olmalıdır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2149
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #365 : 19 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 14/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
adli tıp, -bbı isim 1. Mahkemelerin gerçeği ortaya çıkarmasına yardım eden tıp kolu. 2. Adaletin tıpla uğraşan kuruluşu.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
prosedür Fransızca procédure "1. Bir amaca ulaşmak için tutulan yol ve yöntem. 2. Bir amaca erişmek için izlenen, tutulan yol, usul, sistem." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca işlem; ikinci anlamı için de yöntem karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, prosedür yerine işlem ve veya  yöntem sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kitap, bildiri, makale vb.nde ana başlıktaki kelimelerin tamamı, alt başlıktaki kelimelerin ise yalnızca ilk harfleri büyük olarak yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
kip gelmek
Tıpatıp, uygun gelmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2149
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #366 : 19 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 15/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kalibre isim (kali'bre) Fransızca calibre 1. Mermilerde, ateşli silahlarda çap. 2. mecaz Kişinin çapı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
pürizm Fransızca purisme "dil bilimi Bir dili yabancı ögelerden arıtarak arı, katışıksız bir duruma getirmeyi ve kendi imkânlarıyla geliştirmeyi amaçlayan çalışma." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca özleştirmecilik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, pürizm yerine özleştirmecilik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki veya daha çok kelimeden oluşmuş il, ilçe, semt vb. yer adları bitişik yazılır: Çanakkale; Şebinkarahisar; Beşiktaş.

Günün atasözü/deyimi :
kavgada kılıç ödünç verilmez
Kişi, savunma silahını başkasına verip kendisini savunamayacak ve yenilgiye uğrayacak duruma düşmemelidir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2149
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #367 : 19 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 16/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
güvenmelik, -ği isim, hukuk Sözleşme yapılırken, taraflardan birinin diğerine işten caymayacağını belirtmek amacıyla önceden verdiği güvence parası, kapora.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
portör Fransızca "tıp Kendisi hastalığa yakalanmaksızın o hastalığın sebebi olan mikrobu taşıyan kimse veya hayvan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca taşıyıcı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, portör yerine taşıyıcı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Deyimler ayrı yazılır: akıntıya kürek çekmek, çam devirmek.

Günün atasözü/deyimi :
malumu ilam etmek
Bilinen ve açık olan bir şeyi söylemeye, açıklamaya kalkışmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2149
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #368 : 19 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 17/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mükerrer sıfat, eskimiş Arapça Tekrarlanmış, yinelenmiş: "Mükerrer nüsha."

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
oligopol İngilizce oligopoly "ekonomi Sunumun birkaç satıcı tarafından yapıldığı ve bu az sayıdaki satıcının birbirlerinin üretim kararlarından etkilendiği piyasa türü." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca azel karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, oligopol yerine azel sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Batı kökenli alıntıların içindeki veya sonundaki g ünsüzleri olduğu gibi korunur: dogma, magma; arkeolog, monolog.

Günün atasözü/deyimi :
kayış bilir kotan ne çeker
Ağır bir işin ne kadar güç yapıldığını ancak o işin yapılmasında aracı olan, emeği geçen bilir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2149
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #369 : 19 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/03/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
şehit, -di isim Arapça Kutsal bir ülkü veya inanç uğrunda ölen kimse: "Ey mavi göklerin kızıl ve beyaz süsü. Kız kardeşimin gelinliği, şehidimin son örtüsü."- A. N. Asya.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
kümülüs Fransızca cumulus "Üst bölümleri bembeyaz ve küme durumunda, tabanı da çoğu kez yatay ve esmer bulut." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca küme bulut karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, kümülüs yerine küme bulut sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İki heceli bazı kelimeler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında ikinci hecelerindeki dar ünlüler düşer: bağır / bağrım, geniz / genzi; çevir- / çevril-.

Günün atasözü/deyimi :
şehadet şerbetini içmek
Şehit olmak.
Deyim