Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 523268 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2149
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #400 : 21 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 18/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mülki idare isim İl ve ilçe yönetimi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tolerans Fransızca tolérence "Her şeyi anlayışla karşılayarak olabildiği kadar hoş görme durumu." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca hoşgörü karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, tolerans yerine hoşgörü sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
İçinde yan yana iki veya daha fazla ünsüz bulunan Batı kökenli alıntılar, ünsüzlerin arasına ünlü konulmadan yazılır: apartman, gangster, telgraf.

Günün atasözü/deyimi :
el üstünde gömlek eskimez
Eğreti alınan bir şey dikkatle korunmalı, bir süre sonra da olduğu gibi geri verilmelidir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2149
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #401 : 21 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 19/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ebcet, -di isim Arapça ebced Arap alfabesinin her harfi bir rakamı karşılayan ve anlamsız sekiz kelimeden oluşan değişik bir düzeni.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
travers Fransızca traverse "Üzerine rayların yerleştirildiği, yere enine konulmuş demir veya ağaç parçalarının her biri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca tabanlık karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, travers yerine tabanlık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Renk sözü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş isim tamlaması yapısındaki renk adları ayrı yazılır: duman rengi, saman rengi; ateş kırmızısı, çivit mavisi, safra yeşili, süt kırı.

Günün atasözü/deyimi :
teker meker yuvarlanmak
1) Döne döne yuvarlanmak; 2) İyi durumda olan bir kişi durumunu birdenbire yitirmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2149
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #402 : 21 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 20/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ebcet hesabı isim, edebiyat 1. Ebcet düzeninden yararlanarak bir kelimeyi rakama çevirme. 2. Kelimelerle ve genellikle eski şairlerin yaptığı gibi dizelerle önemli bir olayın tarihini gösterme yöntemi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
tubeless İngilizce "İç lastiği olmayan." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca içsiz karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, tubeless yerine içsiz sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Farsça kurala göre oluşturulan tamlamalar bitişik yazılır: gayrimenkul, gayrimeşru, hüsnükuruntu, suikast.

Günün atasözü/deyimi :
bir mıh bir nal kurtarır, bir nal bir at kurtarır
Herhangi bir olayı, bir işi, bir ödevi küçümsememek, önemle ele almak gerekir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2149
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #403 : 21 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 21/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Genel Ağ özel, isim, bilişim Bilgisayar ağlarının birbirine bağlanması sonucu ortaya çıkan, herhangi bir sınırlaması ve yöneticisi olmayan uluslararası bilgi iletişim ağı, İnternet.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sticker İngilizce "Özel olarak hazırlanıp bir yere yapıştırılan zamklı desen, resim veya yazı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca çıkartma karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, sticker yerine çıkartma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar: Kurtuluş Savaşı, Cilalı Taş Devri, İlk Çağ, Servetifünun Dönemi, Tanzimat Dönemi.

Günün atasözü/deyimi :
olmuş armut gibi eline düşmek
Emeksiz ve zahmetsizce eline geçmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2149
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #404 : 22 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 22/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ebe isim 1. Doğum işini yaptıran kadın: "Babam ebe bulmaya koştu."- A. Kutlu. 2. halk ağzında Büyükanne, nine. 3. Genellikle çocuk oyunlarında baş olan, diğer çocuklara veya gruba karşı cezasını çekmek ve bundan kurtulmak için tek başına bütün sorumluluğu üzerine alan çocuk, oyun ebesi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
slip İngilizce "ticaret Kredi kartı ile satın alınan mal veya hizmet karşılığında bankanın yetki verdiği iş yeri tarafından düzenlenen, satın alanca imzalanan, ödeme taahhüdünü gösteren belge." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ödeme belgesi karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, slip yerine ödeme belgesi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildirdiğinde "doğu" ve "batı" sözlerinin ilk harfleri büyük yazılır: Batı medeniyeti, Doğu mistisizmi.

Günün atasözü/deyimi :
arı gibi eri olanın dağ kadar yeri olur
Bireyleri çalışkan olan aile ve toplumlar her yerde bol kazanç elde ederler.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2149
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #405 : 23 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
parlamento isim (parlame'nto, l ince okunur) İtalyanca parlamento Başlıca görevi yasama, devlet bütçesini çıkarma, hükûmeti denetleme olan ve üyeleri halkoyu ile belirli bir süre için seçilen meclis veya meclisler, yasama kurulu, yasama meclisi, yasama organı: "Parlamento, devlet statüsü ve millî ordu için yeni kanunlar neşretti."- F. R. Atay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sosyoloji Fransızca sociologie "Toplumun oluşum, işleyiş ve gelişim yasalarını inceleyen bilim dalı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca toplum bilimi karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, sosyoloji yerine toplum bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Romen rakamları ancak yüzyıllarda, hükümdar adlarında, tarihlerdeki ayların yazılışında, kitapların ve dergilerin cilt sayılarında, kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların numaralandırılmasında, maddelerin sıralandırılmasında kullanılabilir: XX. yüzyıl, III. Selim, XIV. Louis, 1.XI.1928, I. Cilt, I)... II) ...

Günün atasözü/deyimi :
kırıp sarmak
Bir şeyi yapmak için her türlü imkândan güçlükle yararlanmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2149
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #406 : 24 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
pinhan sıfat, eskimiş Farsça Gizli, saklı, gizlenmiş.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sosyolog Fransızca sociologue "Toplum bilimi bilgini." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca toplum bilimci karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sosyolog yerine, toplum bilimci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için noktalı virgül kullanılır: Sevinçten, heyecandan içim içime sığmıyor; bağırmak, kahkahalar atmak, ağlamak istiyorum.

Günün atasözü/deyimi :
ala keçiyi gören içi dolu yağ sanır
Bir şeyin dış görünüşüne bakarak içinin de öyle olduğunu sananlar yanılırlar.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2149
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #407 : 25 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müktesebat çokluk, isim (mükteseba:tı) Arapça Edinilen, kazanılan bilgiler.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
skor İngilizce score "1. Sürmekte olan veya biten bir yarışmanın veya spor karşılaşmasının sayı bakımından durumu, 2. Bir spor karşılaşmasında taraflardan her birinin başarı derecesini gösteren nicelik." anlamlarındaki sözün ilk anlamı için Kurumumuzca sonuç; ikinci anlamı için de sayı karşılıkları önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, skor yerine, sonuç ve/veya sayı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Cümlede da / de bağlacından sonra virgül konmaz: İmlamız lisanımız düzelince, lisanımız da kafamız düzelince düzelecek, çünkü o da ancak onlar kadar bozuktur, fazla değil! (Yahya Kemal Beyatlı)

Günün atasözü/deyimi :
mitralyöz gibi
Durmadan, ara vermeden (konuşma).
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2149
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #408 : 26 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
peyk isim, gök bilimi Farsça 1. Uydu. 2. sıfat, mecaz Bir başkasına bağımlılığı olan: "Peyk devletler.".

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sempozyum Fransızca symposium "Belli bir konuda çeşitli konuşmacıların katılımıyla düzenlenen bilimsel toplantı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca bilgi şöleni karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, sempozyum yerine, bilgi şöleni sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için eğik çizgi kullanılır: 18/11/1969, 15/IX/1994 vb.

Günün atasözü/deyimi :
buğday başak verince orak pahaya çıkar
Gereksinim duyulan şey değer kazanır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2149
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #409 : 27 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çıkarma harekâtı isim, askerlik 1. Düşman işgalinde olan bir kıyıya, güvenli bir köprübaşı kurmak amacıyla düzenlenen ve çeşitli birliklerin görev aldığı askerî harekât. 2. mecaz Bir konuda kamuoyu oluşturmak veya yandaş toplamak için yoğun faaliyet gösterme.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
rodaj Fransızca rodage "Bir araç motorundan tam verim elde edilebilmesi için ilk dönemlerinde yüksek devirde düşük hızda çalıştırılması." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca alıştırma karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, rodaj yerine, alıştırma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken durumlarda yay ayraçtan önce köşeli ayraç kullanılır: Halikarnas Balıkçısı [Cevat Şakir Kabaağaçlı (1886-1973)] en güzel eserlerini Bodrum'da yazmıştır.

Günün atasözü/deyimi :
(bir yerden) payandaları çözmek
Ayrılmak, kaçmak, uzaklaşmak.
Deyim