Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 527781 defa)

0 Üye ve 2 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #70 : 24 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 23/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
tekke isim, tarih Arapça tekye 1. Tarikattan olanların barındıkları, ibadet ve tören yaptıkları yer, dergâh: "Hemen her ev yarı saray ve yarı tekke gibi bir şeydi."- A. Ş. Hisar. 2. İşsiz güçsüz kimselerin buluşup sığındıkları yer. 3. argo Esrar içilen üstü kapalı yer. 4. argo Hapishane: "Bakıyorum, tekke sana yaramış, dedi. Ne zaman çıktın?"- T. Yücel.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
single: İngilizce "Tek kişi tarafından doldurulan kaset veya yoğun disk." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca tekli karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, single yerine tekli sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Biraz, birkaç, birkaçı, birtakım, birçok, birçoğu, hiçbir, hiçbiri, herhangi sözleri gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
(bir şeyden) kâm almak
Bir şeyden olabildiğince zevk almak, keyfini çıkarmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #71 : 24 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 24/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
halk oylaması isim, hukuk Halkın türlü siyasi ve toplumsal sorunlar karşısında olumlu veya olumsuz görüşünü belirlemek için başvurulan oylama, plebisit, referandum.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
lot: Fransızca "Borsada kota alabilmek için gerekli en az şirket sermayesi veya pay, hisse." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca tutam karşılığı önerilmektedir.

Bundan sonra demek ki, lot yerine tutam sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Müzikte kullanılan makam adları bitişik yazılır: acembuselik, hisarbuselik, muhayyerkürdi.

Günün atasözü/deyimi :
gem almayan atın ölümü yakındır
Söz dinlemeyen hırçın kişi, davranışının büyük zararını görür.
Atasözü

Börü Kam

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #72 : 24 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 25/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
erteletim isim 1. Resmî geciktirme, moratoryum: "Taraflar, Kıbrıs üzerindeki askerî uçuşlarda erteletime gidilmesini müzakere edecek." 2. ekonomi Çok bunalımlı dönemlerde bir ülkede, bir bölgede borçların tamamı veya bir bölümü için ödeme zorunluluğunun geri bırakılması, moratoryum.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
mikrokredi: Fransızca micro + crédit Ekonomide "Küçük ölçekli iş kurmak için kullanılan kredi." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca işçelik karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, mikrokredi yerine işçelik sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ara yönleri belirten kelimeler bitişik yazılır: güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı, kuzeydoğu.

Günün atasözü/deyimi :
kerameti kendinden menkul
Sahip olduğu nitelikleri abartarak söyleyen kimse için kullanılan bir söz.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #73 : 24 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 26/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kahpe felek -ği isim "Rast gelmeyen, yâr olmayan, kötü talih veya kader, kambur felek: "Aşktı bizdeki, onlardaki mantık / Onlardan yana çıktı kahpe felek"- C. S. Tarancı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
hermetik: Fransızca hermetique "Hava, ısı, ses vb.ni geçirmeyen." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca yalıtımlı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, hermetik yerine yalıtımlı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar: Tanrı, Allah, Cebrail, Zeus, Osiris, Kibele. Ancak bunlardan bazıları özel ad olarak kullanılmadığında küçük harfle başlar: Eski Yunan tanrıları.

Günün atasözü/deyimi :
çıngıraklı deve kaybolmaz
Kalıcı eser bırakan kimseler hiçbir zaman unutulmaz.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #74 : 24 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 27/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
küratör isim Fransızca curateur Müze, kütüphane, sergi, hayvanat bahçesi vb.ni yöneten ve etkinliklerini düzenleyen yetkili kimse.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
implant Fransızca Tıpta "Vücuda herhangi bir işlevi yerine getirmesi için yerleştirilen doku parçası, alet vb." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca ekit karşılığı önerilmiştir

Bundan sonra demek ki, implant yerine ekit sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir. Rakamla gösterilmesi durumunda rakamdan sonra ya nokta konur veya kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır: 15., 56., XX.; 5'inci, 6'ncı.

Günün atasözü/deyimi :
göze çarpmak
Dikkati üzerine çekmek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #75 : 24 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hafriyat isim, eskimiş (hafriya:tı) Arapça hafriyyat Toprağı kazma, kazı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
rodaj: Fransızca rodage "Bir araç motorundan tam verim elde edilebilmesi için ilk dönemlerinde yüksek devirde düşük hızda çalıştırılması." anlamındaki bu söz yerine dilimizdeki alıştırma ifadesi kullanılabilir.

Bundan sonra demek ki, rodaj yerine alıştırma sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
"İle" bağlacı, ünlüyle biten kelimelere eklendiğinde başındaki i ünlüsü y'ye dönüşür ve büyük ünlü uyumuna uyar: arkadaşı-y-la (arkadaşı ile), çevre-y-le (çevre ile), sürü-y-le (sürü ile), yapı-y-la (yapı ile).

Günün atasözü/deyimi :
deliden al uslu haberi
Deli, sır saklayamadığı için haberin doğrusu ondan alınır.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #76 : 24 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
fetih -thi isim Arapça feth Bir şehir veya ülkeyi savaşarak alma: "1683'te Viyana ricati ile imparatorluk, Avrupa fetihlerini kaybetmeye başlayacaktır."- F. R. Atay.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
workshop İngilizce "Bilgi ve fikir üretme, fikir üretme toplantısı." anlamlarına gelen bu söz için Kurumumuzca çalıştay karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, workshop yerine çalıştay sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Yuvar ve küre sözleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: göz yuvarı, yer yuvarı; hava küre, ışık küre, yarı küre.

Günün atasözü/deyimi :
çiftçinin karnını yarmışlar, kırk tane "gelecek yıl" çıkmış
Çiftçinin ürünü her yıl bir afete uğrasa da o, hep gelecek yıla umut bağlar.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #77 : 24 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
aşırı duyarlık, -ğı isim, fizik Organizmaya giren yabancı bir madde yüzünden canlı varlıklarda oluşan aşırı tepki, anafilaksi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
play-off İngilizce Sporda "İçinde bulunulan lig maçlarının bir üst ligi." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca üst küme karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, play-off yerine üst küme sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Çiçek dışında anlamlar taşıyan ayçiçeği (bitki), baklaçiçeği (renk), balçiçeği (ağaççık), narçiçeği (renk), suçiçeği (hastalık); ot dışında anlamlar taşıyan adamotu (bitki), ağızotu (barut), dilotu (dilotu yemek: çok konuşmak), sıçanotu (arsenik); ses düşmesine uğramış olan çöreotu ve yazımları gelenekleşmiş olan semizotu, dereotu bitişik yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
ocağı kör kalmak
Soyu tükenmek, soyunu devam ettirecek çocuğu olmamak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #78 : 24 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 31/05/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zıvanalı sigara isim 1. Bir ucunda kartondan zıvana bulunan sigara. 2. argo İçinde esrar bulunan sigara.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
remiks İngilizce remix Müzikte "Ezgiye sadık kalınarak bir parçanın değişik ritimlerde yeniden çalınması." anlamında kullanılan bu söz için Kurumumuzca bindirim karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, remiks yerine bindirim sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Somut olarak yer belirten alt ve üst sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: deri altı, su altı, toprak altı, yer altı (yüzey); arka üstü, böbrek üstü bezi, tepe üstü (en yüksek nokta).

Günün atasözü/deyimi :
dünyayı tutmak
Çok yayılmak, her yere dağılmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrı Bey

  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 690
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ.
« Yanıtla #79 : 25 Mart 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/06/2010

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
hırtapoz sıfat, argo Sersem, aptal, şaşkın.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
canyoneering İngilizce "Kanyonda belirlenmiş bir noktadan başka bir noktaya ulaşmak üzere yürüyüş, kampçılık, yüzme, kaya tırmanışı vb. spor tekniklerinin birlikte kullanıldığı doğa sporu." anlamına gelen bu söz için Kurumumuzca kanyonculuk karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, canyoneering yerine kanyonculuk sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Somut olarak yer bildirmeyen alt, üst ve üzeri sözlerinin sona getirilmesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: ayakaltı, bilinçaltı, gözaltı (gözetim); akşamüstü, bayramüstü, suçüstü, yüzüstü; akşamüzeri, ayaküzeri.

Günün atasözü/deyimi :
çoban kulübesinde padişah rüyası görmek
İçinde bulunduğu duruma uygun olmayan düşler kurmak.
Deyim