Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 521745 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2148
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #410 : 28 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 28/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
baysal sıfat Huzur ve refah içinde olan.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
roaming İngilizce "Müşterilerine yurt dışında da hizmet verebilmek için cep telefonu firmalarının başka ülkelerin iletişim firmalarıyla kurduğu iş birliği." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca dolaşım ortaklığı karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, roaming yerine, dolaşım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bazı ölçü birimlerinin Türkçede yazılışları farklı da olsa bunların uluslararası kısaltmaları kullanılır: cm (santimetre), g (gram), l (litre).

Günün atasözü/deyimi :
büğersen göl olur, açarsan çöl olur
Birikim, ancak tutmayı bilirsen olur.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2148
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #411 : 29 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 29/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
akide (I) isim, din b. (aki:de) Arapça İnanç: "Ahmet Bey, dedi, kim olduğunuzu, akidenizi, kasabada, köylerde ne gibi faaliyet gösterdiğinizi biliyorum."- N. Hikmet.
akide (II) isim (aki:de) Arapça Şekerin kaynatılarak katılaşması yolu ile yapılan, renkli ve kokulu, ağızda güç eriyen şeker, akide şekeri: "Ağızları ve elleri yaladıkları akideden kıpkırmızı bir hâlde geçiyorlardı."- Y. K. Beyatlı.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
reaktif Fransızca réactif "kimya Maddeleri kimyasal birleşime veya ayrışıma uğratarak niteliklerini belirlemede kullanılan bileşikler." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ayıraç karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, reaktif yerine, ayıraç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelime içinde yan yana gelen iki ünsüzden ilki kendinden önceki ünlüyle, ikincisi kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: al-dı, bir-lik, sev-mek.

Günün atasözü/deyimi :
pazar kayığı gibi
Çok yüklenmiş (taşıt).
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2148
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #412 : 30 Nisan 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 30/04/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
akidesi bozuk sıfat İnancı bozulmuş olan (kimse).

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
porfir Fransızca porphyre "mineroloji Yer kabuğunun yapı gereci olan bir veya birkaç mineralden oluşan kütle." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca kayaç karşılığı önerilmiştir. 

Bundan sonra demek ki, porfir yerine, kayaç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır: Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.

Günün atasözü/deyimi :
karga yavrusuna bakmış "benim ak pak evladım" demiş
Herkesin yavrusu çirkin de olsa gözüne güzel görünür.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2148
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #413 : 01 Mayıs 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 01/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
sosyal sigorta isim Bir işte ücret karşılığı çalışanların sağlığını, geleceğini güvence altına almak amacıyla kazançlarından bir bölümü kesilerek yapılan sigorta, işçi sigortası.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
aberasyon Fransızca aberration "1. ruh bilimi Özel bir görevin normal sonucuna ulaşmasına engel olan sapıklık. 2. gök bilimi Işık hızının sonlu olmasından dolayı bir gök cisminin görünen konumu ile gerçek konumu arasındaki fark. 3. gök bilimi Bir mercek, ayna veya optik dizgenin odaklama özelliklerindeki yanlış." anlamlarındaki bu söz için Kurumumuzca sapınç karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, aberasyon yerine, sapınç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bazı ölçü birimlerinin Türkçede yazılışları farklı da olsa bunların uluslararası kısaltmaları kullanılır: cm (santimetre), g (gram), l (litre).

Günün atasözü/deyimi :
sol eli beklemek
Yemeğe beklenilen birine, yemeğe başlandığını anlatmak için kullanılan bir söz
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2148
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #414 : 02 Mayıs 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 02/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
mırra isim Arapça Acılık veren sıvılarla özel bir biçimde kaynatılarak pişirilen bir tür acı kahve.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fotosfer Fransızca photosphère gök bilimi "Güneş'in veya bir yıldızın görülen yüzeyi." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ışık yuvarı karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fotosfer yerine, ışık yuvarı sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kelime içinde yan yana gelen iki ünsüzden ilki kendinden önceki ünlüyle, ikincisi kendinden sonraki ünlüyle hece kurar: al-dı, bir-lik, sev-mek.

Günün atasözü/deyimi :
giden gelse dedem gelirdi
Ölen bir kimse dirilemeyeceği gibi elden çıkan bir şey de bir daha ele geçmez.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2148
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #415 : 03 Mayıs 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 03/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
klapa isim (l ince okunur) Almanca Klappe Yakanın göğse doğru inen devrik bölümü.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
fototaksi Fransızca phototaxie bitki bilimi "Bir hücrelilerde birdenbire aydınlanma sonucu görülen tepkime." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca ışığa göçüm karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, fototaksi yerine, ışığa göçüm sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Unvanlardan sonra gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz: Cumhurbaşkanınca, Başbakanca, TÜBİTAK Başkanına göre vb.

Günün atasözü/deyimi :
dağ başına harman yapma, savurursun yel için; sel önüne değirmen yapma, öğütürsün sel için
Yapacağın bir işi, sonunu hesaplamadan yapma.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2148
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #416 : 04 Mayıs 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 04/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
biat, -ti isim, eskimiş Arapça 1. Bir kimsenin egemenliğini tanıma. 2. tarih Osmanlı Devleti'nde padişah öldüğünde tahta geçecek oğlunun devlet yönetimindeki etkili gruplarca kabul edilip onaylanması.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sirkülasyon Fransızca circulation "1. ekonomi Alışveriş ve hizmet karşılığının ödenmesini sağlamak üzere paranın el değiştirmesi. 2. anatomi Kan dolaşımı. 3. ekonomi Para ve para yerine geçen bono, senet vb.nin geçerli olması, sürümde bulunması. 4. ekonomi Mal veya paranın elden ele dolaşması." anlamlarındaki bu söz için Kurumumuzca dolanım karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sirkülasyon yerine, dolanım sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır: Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.

Günün atasözü/deyimi :
gözden (gözünden) sürmeyi çalmak (çekmek)
Hırsızlıkta çok becerikli, çok usta olmak.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2148
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #417 : 05 Mayıs 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 05/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
orta yol isim Çözüme açık, herkes tarafından kabul edilebilir olan davranış ve tutum: "Değerlerimizden kopmadan, şanlı geçmişimizi yadsımadan bir orta yol aramalıyız."- İnci Aral.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sirküler Fransızca circulaire "Yasa ve yönetmeliklerin uygulanmasında yol göstermek, herhangi bir konuda aydınlatmak, dikkat çekmek üzere ilgililere gönderilen yazı." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca genelge karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sirküler yerine, genelge sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Uzak Doğu dillerindeki (Çince, Japonca, Korece vb.) özel adlar Türkçede yerleşmiş biçimlerine göre yazılır: Konfüçyüs, Kanton, Pekin, Şangay, Tokyo, Hiroşima, Nagazaki, Osaka, Kyoto.

Günün atasözü/deyimi :
kulak tutmak
Dinlemek, işitmek istemek.
Deyim

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2148
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #418 : 06 Mayıs 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 06/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
Hıdırellez özel, isim Arapça 1. Hızır ve İlyas peygamberlerin her yıl buluştuklarına inanılan 6 Mayıs günü. 2. Her yılın 6 Mayıs gününde kutlanan geleneksel bayram: "Bu yalılarda da Hıdırellez'i belirtir hiçbir olağanüstülük görülmüyordu."- Salah Birsel. 

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
snack-bar İngilizce "Müzik dinlenilen ve ayaküstü yemek yenilen eğlence yeri." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca atıştırma yeri karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, snack-bar yerine, atıştırma yeri sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Etmek, edilmek, eylemek, kılmak, kılınmak, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle kurulan birleşik fiiller, ilk kelimelerinde herhangi bir ses düşmesi veya türemesi olmadığında ayrı yazılır: arz etmek, azat etmek, söz edilmek, asker eylemek, gerekli kılmak, namazı kılınmak, kul olmak, tebliğ olunmak.

Günün atasözü/deyimi :
dost ağlatır, düşman güldürür
Dost olan kimsenin söylediği söz acı da olsa insanın iyiliği içindir.
Atasözü

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2148
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #419 : 07 Mayıs 2011 »
Türk Dil Kurumu
SÖZBUL Sözcük-Bulmaca Bilgilendirme Uygulaması
Tarih: 07/05/2011

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kizir isim, halk ağzında 1. Köy muhtarı yardımcısı. 2. Köy kâhyası. 3. Köy bekçisi.

Yabancı sözlere TDK'nin önerdiği Türkçe karşılık :
sofistike Fransızca sophistiqué "Yapmacık, içten olmayan (tavır, davranış, duygu)." anlamındaki bu söz için Kurumumuzca yapmacık karşılığı önerilmiştir.

Bundan sonra demek ki, sofistike yerine, yapmacık sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Biraz, birkaç, birkaçı, birtakım, birçok, birçoğu, hiçbir, hiçbiri, herhangi sözleri gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır.

Günün atasözü/deyimi :
ne buyrulur?
"Onun nasıl bir şey olduğunu gördünüz, buna ne diyorsunuz?" anlamında kullanılan bir söz.
Deyim