Türkçü Turancı Otağ

TÜRKLÜK ve TÜRK DÜNYASI OTAĞI => TÜRK - TURAN DÜNYASI => Konuyu başlatan: TÜRK-KAN - 18 Aralık 2011

Başlık: KAZAK TÜRKLERİNİN BAĞIMSIZLIK HAREKETİ: 1986 JELTOKSAN OLAYLARI
Gönderen: TÜRK-KAN - 18 Aralık 2011
“Jeltoksan” sözü Kazak Türkçesinde “Aralık Ayı”nı ifade ediyor. “Jeltoksan Olayları” ise 1986 yılının Aralık ayında Almatı’da yaşanan ızdıraplı ama onurlu  günleri.

1986 yılının Aralık ayında henüz Sovyetler Birliği dağılmamıştı. Kazakistan Komünist Partisi Merkez Komitesinin 1. Sekreterliği görevinde ise 22 yıldan beri Dinmuhammed Kunayev adında bir Kazak bulunmaktaydı. Kazak halkı, Kazakistan Yönetiminin liderlik makamında 22 yıldan beri kendilerinden birisinin  bulunmasını, kazanılmış bir milli hak olarak görüyor ve onun emekliye ayrılmasından sonra, özellikle o dönemde Gorbaçov’un yürütmekte olduğu açıklık-yumuşama  ve yeniden yapılanma politikaları çerçevesinde, Dinmuhammed Kunayev’in yerine yine bir başka Kazak’ın atanmasını bekliyordu.

Ama öyle olmadı. Sovyetler Birliği’nin özellikle halkı Türk ve Müslüman olmayan diğer Cumhuriyetlerine bir süreden beri daha ılımlı davranmakta olan Moskova Yönetimi, Kazakistan için bunun tam tersini yaptı ve Dinmuhammed Kunayev’den boşalan makama, hem de Kazakistan ile hiç alakası olmayan bir Rus (Gennadiy Kolbin) Moskova’dan gönderilerek oturtuldu.

Kazak gençleri bu uygulamaya karşı, Kazakistan Devlet Üniversitesi’nden başlayan bir direniş sergilediler. Bu direnişlerinde “Kazakistan yönetimine ancak Kazakistan’lı birisinin getirilmesi gereğini” ifade ettiler. Yönetim gençlerin bu haklı talebini dinlemek yerine, onları güç kullanarak susturmayı denedi, ama başaramadı.

Yönetimin kolluk ve askeri güçleri ile gençlik arasındaki çatışma Almatı sokaklarına taştı. Kazak gençleri Komünist Partisi Merkez Binasına girerek, binayı ele geçirdiler. Daha sonra Şehir Hapishanesini ele geçirerek, yönetim tarafından yakalanıp buraya konulmuş olan arkadaşlarını serbest bıraktılar. Yani Kazak gençleri Sovyet yönetiminin hukuksuz uygulamasına baş kaldırmış ve yerel yönetim bu başkaldırıyı bastıramamıştı.

Fakat o gece ve ertesi gün boyunda dev Sovyet uçakları Moskova’dan Almatı’ya asker taşıdı. 17 Aralık akşamına kadar Kızıl Ordu’nun 70 bin kişilik bir birliği Almatı’ya taşınmıştı. Bu birlik Almatı sokaklarındaki Kazak geçlerinin üzerine acımasızca ve donanımlı bir ordu ile savaşırcasına ateş açtı.

Pek çok Kazak genci öldü. Pek çoğu ağır yaralar aldı. Resmi beyanlarda ve kayıtlarda ölen gençlerin sayısı 22 olarak verildi. Ama Yaşanan olaylar ve görülen ölümler karşısında bu rakam Kazak halkına hiç inandırıcı gelmedi.

Bu olaylarda Kazak gençlerince ortaya konulan iddianın ve verilen mücadelenin, o günden 200-220 yıl önce SIRIM BATUR, SULTAN ARINGAZI, TİLENCE BEY ve İSATAY TAYMAN tarafından verilen, yine o günden 150-160 yıl önce SULTAN KENASARI KASIMOĞLU tarafından verilen, o zamanki Kazak Devletini yaşatma mücadelesinden bir farkı yoktur.

Bu mücadele, o günden 50-60 yıl önce, Kazak Devletinin yeniden bağımsızlığa kavuşması için  canlarını veren MAĞCAN CUMABAY, AHMET BAYTURSUNOĞLU, MİRJAKIP DUVLATOĞLU, ŞAKERİM  KUDAYBERDİOĞLU ve MUSTAFA ÇOKAY gibi vatan evlatlarının mücadelesi ile tamamen aynı anlamdadır.

Jeltoksan Olayları, asırlar boyu uygulanan zulüm ve baskılara rağmen, Kazak halkının ruhundaki özgürlük ateşinin hiçbir zaman söndürülemediğini gösteren en açık delildir. Yine bu ruh, Kazak halkının ve Bağımsız Kazakistan Cumhuriyeti’nin geleceği için en önemli teminattır.

İşte Kazak halkının ruhundaki bu güç, 1986 yılının 16-17 Jeltoksan’ında Sovyet Merkezinin Kazak halkını kendi özünden olmayan birine yönettirmeyi dayatmasıyla, alev-alev yanan bir özgürlük ateşine dönme imkanı buldu.

Kazak milli tarihine “JELTOKSAN OLAYLARI” adıyla giren bu baş kaldırışta dökülen kanlar ve verilen canlar, bugünkü Bağımsız Kazakistan Cumhuriyeti’nin son habercileri ve ödenen son bedelleri idi. Elbette Kazak halkının milli meselelerdeki bu hassas ve mücadeleci ruhu, Kazak geleceğinin en sağlam direği olacak.

 Kazak halkının her türlü sömürüye ve zulme karşı bitmeyen başkaldırılarla dolu tarihi, bir çok destanlara tanıktır ve bu destanlar asırlar boyu süren zulüm yıllarında hiçbir ümitsizliğe kapılmaksızın, aralıksız dökülen kanlarla yazılmıştır. Jeltoksan Olayları ise bu destanların en son örneğidir.

Jeltoksan’da dökülen kanlar ve verilen canlar, 70 yıllık zalim rejim boyunca bastırılıp, söndürüldü zannedilen Kazak milli ruhunun hangi yüksek derecede yaşadığını gösterdi.

1986 yılının 16-17 Jeltoksan günleri, Sırım Batur’un, Sultan Arıngazı’nın, Kenasarı Kasımoğlu’nun, Mağcan Cumabay’ın mezarlarından başlarını kaldırarak, Almatı caddelerinde kükreyen torunlarına bakıp, “Biz boş yere ölmedik. Bizim attığımız adımı torunlarımız tamamlıyor. Bizim hedeflediğimiz murada çocuklarımız yetişiyor, Allah’a şükür” dediği ve ruhlarının huzur bulduğu gündür.

Sadece Kazakistan’ın değil, tüm Sovyet ülkelerinin bağımsızlığı, 16-17 Jeltoksan’da Kazak gençlerinin kaldırdığı özgürlük bayrağının ardından geldi. Yani onlar sadece Kazak halkının değil, 15 ayrı ülkedeki milyonlarca insanın azatlığı için şehit oldular. Tıpkı Çarlık ve Sovyet Rusya’sının istilasına karşı asırlarca savaşan ataları gibi.Ruhları şad, canları cennette olsun.
Onlar Mağcan Cumabay’ın gençlere olan güvenini doğruladılar. Asırlar boyu kurutulmaya çalışılan özgürlük ağacını, 16-17 Jeltoksan’da kanlarıyla sulayarak yeşerten bu gençlere tüm ata-babalarımız gibi Mağcan’da derin bir ümit beslemekteydi ve bu ümidini 50 yıl öncesinden şöyle ifade etmişti.

 
Arslan gibi heybetli (Arıstanday aybattı)
Kaplan gibi gayretli (Jolbarıstay gayrattı)
Kartal gibi güçlü-kanatlı (Kıranday küşti kanattı)
Ben gençlere güvenirim. (Men jastarga senemim)

 
Gözlerinde od oynar (Közderinde od oynar)
Sözlerinde alev var (Sözderinde Jalın bar)
Candan kıymetli onlara ar (Canan kımbat olarga ar)
Ben gençlere güvenirim. (Men jastarga senemin)

Alaş’tır kutsal davan (Alaç-aybındı uranı)                                                                                                       
Rehber-Mukaddes Kuran (Kasiyetti Kuran’ı)                       
Alaş’a onlar kurban (Alaç’tın olar kurbanı)               
Ben gençlere güvenirim (Men jastarga senemin)             
 
Güvenirim gençlere (Men senemin jastarga)
ALAŞ adını göklere (ALAŞ atın aspanga)   
Çıkarır onlar bir günde (Şıgarar olar bir tanda)
Gençlere güvenirim (Men jastarga senemin)

FEYZULLAH BUDAK
Başlık: Ynt: KAZAK TÜRKLERİNİN BAĞIMSIZLIK HAREKETİ: 1986 JELTOKSAN OLAYLARI
Gönderen: TÜRK-KAN - 18 Aralık 2011
(http://www.yenidenergenekon.com/wp-content/uploads/2009/12/image0031.jpg)

(http://turk-media.info/wp-content/uploads/2010/12/image0023.jpg)

(http://www.zikibay.com/images/zikibay_illust02.jpg)
Başlık: Ynt: KAZAK TÜRKLERİNİN BAĞIMSIZLIK HAREKETİ: 1986 JELTOKSAN OLAYLARI
Gönderen: TÜRK-KAN - 18 Aralık 2011
Jeltoqsan Olaylarında Komünist köpekler tarafından şehit edilen İki Kazak Genci Soydaşımız...Tabi o olaylarda pek çok Kazak Genci şehit edildi, işkence sonucu sakat kalanlar hala o zulümlerin acılarını hem bedenlerinde hem de dışarıdaki yaşamlarında hissetmektedirler. Ancak Liyazat ile Kayrat olaylarda adları öne çıkan oldukları için artık Kazak Türkleri'nin bağımsızlık simgeleri olmuşlardır.

Lyazzat(Liyazat) Assanova  (1970-1986)
(http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/8/8f/Lyazzat_Assanova_%281970-1986%29_Jeltoqsan_86_Almaty_riot.jpg)

Kayrat Ryskulbek(Rıskulbek) (1968-1988)
(http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/d/d6/Kayrat_Ryskulbek_%281968-1988%29_HK_Jeltoqsan_86_Almaty_riot_.jpg)

Ruhları Şad, mekanları TANRIDAĞI olsun.

TTK
Başlık: Ynt: KAZAK TÜRKLERİNİN BAĞIMSIZLIK HAREKETİ: 1986 JELTOKSAN OLAYLARI
Gönderen: TÜRK-KAN - 18 Aralık 2011
Sovyetler Birliği'ne karşı başlatılan ve tarihe Jeltoksan ( Aralık) olayları olarak geçen, öğrenci hareketinde resmi kaynaklara göre, 22 kişi hayatını kaybetti
Tarih: 16.12.2011 12:52:43

(http://www.istanbulburda.com/fotoc/manset/16.12.11_kazakistanda_jeltoksan_kurbanlari_anildi_97357eb5_483x340.jpg)
  Sovyetler Birliği'ne karşı başlatılan ve tarihe Jeltoksan ( Aralık) olayları olarak geçen, öğrenci hareketinde resmi kaynaklara göre, 22 kişi hayatını kaybetti. Yerel kaynaklar ölenlerin saysının çok fazla olduğunu iddia ediyor Almatı Valiliği yetkilileri ve çok sayıda vatandaşın katıldığı anma töreninde hayatını kaybedenler için anıta çiçek bırakıldı.Sovyetler Birliği'ne karşı başlatılan ve tarihe Jeltoksan ( Aralık) olayları olarak geçen, öğrenci hareketinde resmi kaynaklara göre, 22 kişi hayatını kaybetti,  Kazakistan'ın bağımsızlık sürecinin başlangıcı kabul edilen 1986 yılındaki öğrenci hareketinde hayatını kaybedenler, önceki başkent Almatı'da düzenlenen törenle anıldı.
 Yerel kaynaklar ölenlerin saysının çok fazla olduğunu iddia ediyor.  Almatı Valiliği yetkilileri ve çok sayıda vatandaşın katıldığı anma töreninde hayatını kaybedenler için anıta çiçek bırakıldı.  Anma töreninde Kur'an-ı Kerim okundu ve ölenlerin ruhuna dua edildi.  Anma töreninde Cihan Haber Ajansı (Cihan) mikrofonlarına konuşan ve Jeltoksan olaylarına katılan Akmaral Sergebayev isimli kadın, 1986 yılı olaylarını asla unutmayacaklarını söyledi.  Sergebayev , 16 Aralık günün Kazakistan için çok önemli olduğunun altını çizdi.  Jeltoksan olaylarının büyük bir ayaklanma olduğunu ifade eden Sergebayev, Kazakistan'ın bağımsızlığının bu ayaklanmadan sonra kazanıldığını dile getirdi.  Jeltoksan olaylarının bir başka şahidi kadın ise Kümüs Abdugalimkızı ise yaptığı açıklamada, o gün büyük bir dram yaşandığını ve bir çok Kazak gencin kamyonlara bindirilerek kent dışına götürüldüğünü ve kendilerine işkence edildiğini ifade etti.  Abdugalımkızı, o zaman 18 yaşında olduğunu ve gece yarısı polisler tarafından evinden alınarak işkence için kent dışında bir yere götürüldüğünü belirtti.  Ayaklanma sırasında gözaltına alınan bir çok kişinin bugün sağlık sorunları ile karşılaştığını sözlerine ekleyen Abdugalımkızı, yetkililerin kendilerine gerekli ilgiyi göstermediğinden yakındı.  JELTOKSAN OLAYLARI 1986 yılının Aralık ayında Moskova, şimdiki karşılığı cumhurbaşkanı olan Kazakistan Komünist Partisi Merkez Komitesi 1.  Sekreteri Din Muhammed Kunayev'in yerine Rus asıllı Gennadiy Kolbin'i atadı.  Kazaklar ise 22 sene bu görevde kalan Kunayev'in yerine yine Kazak asıllı birinin atanmasını istiyordu.  Bunun üzerine dönemin Kazakistan başkenti Almatı'daki Kazakistan Devlet Üniversitesi'nden SSCB'ye karşı öğrenci hareketleri başladı. Öğrenciler, Komünist partisi merkez binasına girerek, binayı ele geçirdiler.  Daha sonra kent hapishanesini de ele geçiren öğrenciler bir çok mahkumu serbest bıraktı.  Rusya, Moskova'dan uçak ile Almatı'ya çok sayıda gönderdi.  Askerler Almatı sokaklarında gösteri yapan Kazak gençleri üzerine ateş açtı.  Olaylarda çoğu öğrenci 22 kişi hayatını kaybetti.  Tutuklanan binlerce kişi işkenceye maruz kaldı.  Olaylarda çok sayıda kişi de ayarlandı.  Bağımsızlıktan sonra her sene 16 Aralık'ta olaylarda hayatını kaybedenler için resmi anma törenleri düzenleniyor.   



Başlık: Ynt: KAZAK TÜRKLERİNİN BAĞIMSIZLIK HAREKETİ: 1986 JELTOKSAN OLAYLARI
Gönderen: TÜRK-KAN - 18 Aralık 2011
  Sovyetler Birliği'ne karşı başlatılan ve tarihe Jeltoksan ( Aralık) olayları olarak geçen, öğrenci hareketinde resmi kaynaklara göre, 22 kişi hayatını kaybetti.


 Kazakların ünlü yazarı ve şairi Muhtar Şahanov Jeltoksan olaylarıyla ilgili yaptığı bir açıklamada; o dönemin üstdüzey bir KGB  yöneticisinin söylediğine göre ölenlerin toplam sayısının 168 kişi olduğunu belirtmiştir. Ancak olaylarla ilgili olan KGB Belgeleri hala arşivdedir ve hala kamuoyuna açılmamıştır.

 
Başlık: Ynt: KAZAK TÜRKLERİNİN BAĞIMSIZLIK HAREKETİ: 1986 JELTOKSAN OLAYLARI
Gönderen: TÜRK-KAN - 18 Aralık 2011
 Abiyirbek & Mayra - Jeltoqsan Jeli

 http://www.youtube.com/watch?v=5VlGYF0eFUQ
 
Başlık: Ynt: KAZAK TÜRKLERİNİN BAĞIMSIZLIK HAREKETİ: 1986 JELTOKSAN OLAYLARI
Gönderen: TÜRK-KAN - 18 Aralık 2011
Olayları anlatan bir filmden görüntüler...

http://www.youtube.com/watch?v=OTacVLvSv00

http://www.youtube.com/watch?v=PIiUewmMnAM


Başlık: Ynt: KAZAK TÜRKLERİNİN BAĞIMSIZLIK HAREKETİ: 1986 JELTOKSAN OLAYLARI
Gönderen: TÜRK-KAN - 18 Aralık 2011
http://www.youtube.com/watch?v=XKZZtSKhI2U
Başlık: Ynt: KAZAK TÜRKLERİNİN BAĞIMSIZLIK HAREKETİ: 1986 JELTOKSAN OLAYLARI
Gönderen: TÜRK-KAN - 16 Aralık 2013
16-19 Aralık 1986 tarihleri arasında işgalci komünist rus diktatörlüğüne başkaldıran Kazak Soydaşlarımızın aziz hatırasına adanmıştır.

Aziz ruhları şad, mekanları TANRIDAĞI olsun.

TANRI TÜRK'Ü KORUSUN.

http://www.youtube.com/watch?v=l3DnRUOA6c0
Başlık: Ynt: KAZAK TÜRKLERİNİN BAĞIMSIZLIK HAREKETİ: 1986 JELTOKSAN OLAYLARI
Gönderen: İsenboğa - 18 Aralık 2014
(https://38.media.tumblr.com/dcebdaa487abfdac2aa9046b3ff96136/tumblr_n79fijuUxB1txcvdso1_1280.jpg)
Başlık: Ynt: KAZAK TÜRKLERİNİN BAĞIMSIZLIK HAREKETİ: 1986 JELTOKSAN OLAYLARI
Gönderen: facar88 - 04 Kasım 2015
Kazak isyanları ile ilgili araştırma yapıyorum bunları nasıl bulabilirim.
Başlık: Ynt: KAZAK TÜRKLERİNİN BAĞIMSIZLIK HAREKETİ: 1986 JELTOKSAN OLAYLARI
Gönderen: TÜRK-KAN - 05 Kasım 2015
Türkiye Türkçesinde fazla kaynak bulunmuyor. Lakin Feyzullah Budak'ın Kazakistan ile ilgili kitaplarından faydalanabilirsiniz.

http://feyzullahbudak.com/kitaplar/
Başlık: Ynt: KAZAK TÜRKLERİNİN BAĞIMSIZLIK HAREKETİ: 1986 JELTOKSAN OLAYLARI
Gönderen: TÜRK-KAN - 16 Aralık 2015
16-19 Aralık 1986 tarihleri arasında bağımsızlık uğruna işgalci komünist rus diktatörlüğüne başkaldıran Kazak Soydaşlarımızı saygı ve rahmet ile anıyoruz.

Köhnemiş Sovyet Rus İmparatorluğu'nu çöküşe götüren en önemli olaylardan biri olan Jeltoksan(Aralık) Başkaldırısı, aynı zamanda Kazak Türklerinin kendi varlıklarını hiçe sayan işgalci moskof sürülerine karşı verdiği destansı bir mücadeledir.

Hayatını kaybeden Kazak Soydaşlarımızın aziz ruhları şad, mekanları TANRIDAĞI olsun.

https://www.hunturk.net/forum/kazak-turklerinin-bagimsizlik-hare…

TANRI TÜRK'ÜNÜ KORUYACAKTIR!

GÖKBÖRÜ TÜRKÇÜLER DERNEĞİ
Başlık: Ynt: KAZAK TÜRKLERİNİN BAĞIMSIZLIK HAREKETİ: 1986 JELTOKSAN OLAYLARI
Gönderen: TÜRK-KAN - 16 Aralık 2015
16-19 Aralık 1986 Kazak Türklerinin Jeltoksan(Aralık) Başkaldırısı

http://www.youtube.com/watch?v=3a4mJ1aX44w