Gönderen Konu: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ  (Okunma sayısı 521736 defa)

0 Üye ve 2 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2148
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1210 : 10 Ağustos 2015 »
Tarih : 26 Temmuz 2015 - Pazar

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kaynak -ğı isim
1. isim Bir suyun çıktığı yer, kaynarca, pınar, memba, göz
"Sonra yavaşça kaynağa doğru eğildi." - Y. K. Karaosmanoğlu
2. Bir şeyin çıktığı yer, menşe
"İnanılır kaynaklardan alınan haberlere göre..."
3. Gelir, kazanç, sağlık vb.ni sağlayıcı öge
"Yabancı bir idare, iktisat, ticaret, memleketin bütün kazanç kaynaklarına musallat olur." - F. R. Atay
4. Araştırma ve incelemede yararlanılan belge, referans
"Tapu kayıtları onun XVI. yüzyılda yaşadığını gösteren başlıca kaynaklardandır."
5. Herhangi bir bilim dalında yazılmış olan yazı veya eserlerin bütünü, literatür
6. İki metal veya yapay parçayı ısıl yolla birleştirme yöntemi, kaynaştırıp yapıştırma işi
7. Sırayı beklemeden başkalarının hakkını alarak mevcut sıranın ön taraflarına girme işi
8. fizik Herhangi bir enerjinin oluşup çevreye yayıldığı yer
"Işık kaynağı." "Isı kaynağı."

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
anonim    Fr. anonyme

1. Adı sanı bilinmeyen: "anonim: İsimsiz.
2. Yaratıcısının ya da yazarının adı bilinmeyen:
3. Çok ortaklı:
4. mec. Ortaklaşa, ortak:

Bundan sonra demek ki, anonim yerine, isimsiz, ortak, ortaklaşa sözcüklerini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Bazen kelimelerin, özellikle son kelimenin birkaç harfinin kısaltmaya alındığı da görülür. Bazen de aradaki kelimelerden hiç harf alınmadığı olur. Bu tür kısaltmalarda, kısaltmanın akılda kalabilmesi için yeni bir kelime oluşturma amacı güdülür:
BOTAŞ (Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi), İLESAM (İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği), TÖMER (Türkçe Öğretim Merkezi) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Mayasız yoğurt tutmaz.
Çok para kazanabilmek için az da olsa elde bir sermaye olması gerekir. (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arrıg pek temiz.I, 143 bkz> arıg
arsal kumral, konural, I, 105 bkz> ar, ars ıl, arsik § arsal saç; kızıla çalar saç, kumral saç· I, 105
arsalık hem erkekliği hem dişiliği olan bir hayvan, aslık· I, 159

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Esiz anıñ yiğitliği (III. 51)
Yazık onun yiğitliğine...

Türk Lehçeleri Karşılaştırma



Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
hopal (I) Yabanî güvercin.
Buğabağı -Çorum
Ciritdüzü, Çayağzı *Şavşat -Artvin
Irmaksırtı *Çarşamba -Samsun
Çilehane *Reşadiye, Küçükisa *Zile, Tekke *Erbaa -Tokat
*Şarkışla ve köyleri, *Gürün, Yukarıkale *Koyulhisar -Sivas
*Afşin ve köyleri -Maraş
Fakıekinciliği *Pınarbaşı -Kayseri
*Kadirli, *Osmaniye -Adana
*İpsala -Edirne
Şahin *Malkara, Çaygeçit -Adana

[hapal (I)] Yabanî güvercin.
*Ünye -Ordu
*Bozdoğan -Aydın

[hopa (II)] Yabanî güvercin.
*İskilip -Çorum

[hopan (I)] Yabanî güvercin.
Kesmeburun *Osmaniye -Adana
Tanrıvermiş *Mecitözü -Çorum
Sarı *Merzifon -Amasya

hopal (II) Köpek yavrusu.
*Mesudiye, Danışman *Fatsa -Ordu ve köyleri
Tepeköy, Piraziz, Kayadibi -Giresun

[hapal (II)] Köpek yavrusu.
*Şebinkarahisar -Giresun

hopal Köpek yavrusu
Ordu İli ve Yöresi

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2148
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1211 : 10 Ağustos 2015 »
Tarih : 27 Temmuz 2015 - Pazartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yazı (I) isim
1. isim Düşüncenin belli işaretlerle tespit edilmesi, yazma işi
"Türklerde yazının kullanılması eskidir."
2. Alfabe
"Türk yazısı. Arap yazısı. Nota yazısı"
3. Harfleri yazma biçimi
"İnci gibi bir yazı. Okunaklı yazı."
4. Herhangi bir konuda yazılmış bilim, düşünce ve sanat ürünü
"İstiklal Harbi'nde millî duyguları aksettiren ümit ile dolu yazılarını hâlâ unutmadık." - O. S. Orhon
5. Anlam, sanat veya biçim bakımından yazılan şey, makale
"İlk yazı denemelerim için gazete bulmaya çalışıyorum." - F. R. Atay
6. Metal paraların üzerinde değeri yazılan yüzü
7. din b. (***) Yazgı

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
anons    Fr. annonce

Duyuru, duyurma
Bundan sonra demek ki, anons yerine, duyuru, duyurma sözcüklerini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Gelenekleşmiş olan T.C. (Türkiye Cumhuriyeti) ve T. (Türkçe) kısaltmalarının dışında büyük harflerle yapılan kısaltmalarda nokta kullanılmaz.

Günün atasözü/deyimi:
Zemheride yoğurt isteyen cebinde bir inek taşır.
Gerçekleşmesi güç bir şey isteyen kimse isteğini gerçekleştirecek çareyi kendisi bulmak zorundadır. (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arsıkmak aldanmak· I, 21, 242
arsıl kestane rengi, kumral, konural· I, 80 bkz> ar, arsal, arsik
arsik kestane rengi, kumral, konural· I, 80 bkz> ar, arsal, ars ıl

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Eşyek ayur başım bolsa sundurıda sub içgeymen (I. 492)
Eşek der ki; başım aklım olsa denizden su içerim.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma



Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[ağartu] Süt, yoğurt, ayran v.b. ürünler.
*Gümüşhacıköy, *Merzifon ve köyleri -Amasya
Hayati *Erbaa, Dodurga *Artova -Tokat
Karakuş bucağı köyleri *Ünye, *Akkuş köyleri -Ordu
*Iğdır -Kars
*Hozat -Tunceli

ağartı 1. Süt, yoğurt, ayran v.b. ürünler.
*Eşme köyleri, -Uşak
Nudra *Şarki Karaağaç, Sofular *Eğridir -Isparta
Çerçin -Burdur
İğdir *Çivril -Denizli
Karahayıt, -Aydın
Tepeköy *Torbalı -İzmir
Çepnidere *Turgutlu -Manisa
*Edremit, Kadıköy *Bigadiç, Yeniköy -Balıkesir
*Bayramiç,*Lâpseki, *Çan, Tavaklı *Ezine, *Ayvacık -Çanakkale
Devecikonağı *Mustafa Kemal Paşa -Bursa
Beşkarış *Altıntaş, -Kütahya
Büyükyenice *Osmaneli -Bilecik
Bozan -Eskişehir
Gaipler *Kandıra -Kocaeli
Koru *Yalova -İstanbul
*İskilip, *Sungurlu, -Çorum ve köyleri
*Boyabat -Sinop
*Çarşamba, *Bafra, Karakoğuk -Samsun
*Merzifon köyleri, -Amasya köyleri
Yatmış, Altuntaş *Artova, *Zile ve çevresi, *Reşadiye, *Taşova, Sanusa *Erbaa, Muhat *Almus, -Tokat ve köyleri
Zile, Faldaca *Mesudiye, Çavdar *Ünye, -Ordu
Piraziz -Giresun
-Gümüşhane ilçe ve köyleri
Hemşin, Ortaköy *Pazar -Rize
Erkinis, Ersis, *Yusufeli, *Şavşat ve köyleri, *Ardanuç -Artvin
*Göle, *Posof, Ölçek, *Ardahan, Kızılçakçak *Arpaçay, Karakoyun, Taşburun *Iğdır -Kars
*Refahiye çevresi, -Erzincan ve köyleri
Keçek *Oltu, *Pasinler -Erzurum
-Muş
*Ağın, -Elâzığ
*Halfeti -Urfa
*Kilis ve köyleri, -Gaziantep
Çoğulhan, Sevin, *Afşin, *Elbistan, *Göksun ve köyleri, Bertiz, Eloğlu -Maraş
*Reyhanlı ve Amik Ovası Türkmenleri, Hisarcık *Yayladağı -Hatay
Soğukpınar *Kangal, *Koyulhisar, Mursal, Palha, Savrun *Divriği, Telin, *Gürün, Ağrakos *Suşehri, E. Hüyük *Şarkışla, Karaözü *Gemerek, *Zara, Tutmaç, -Sivas
Bektaşlı *Boğazlıyan, Divanlı, Büyükincirli -Yozgat
Solakuşağı *Şereflikoçhisar -Ankara
Avşar ve Türkmen aşiretleri *Pınarbaşı, *Bünyan ve köyleri, -Kayseri köyleri
*Bor, -Niğde
*Kozan -Adana
Çavuşköy *Babaeski -Kırklareli

[ağartu] Uzaktan ancak seçilebilen hafif beyazlık, ışık.
Uluşiran *Şiran -Gümüşhane
*Hozat -Tunceli

ağartı Sütten elde edilen yiyecekler.
Dereçine *Sultandağı Afyon
Malatya
*Güdül ve köyleri Ankara
Afşar, Pazarören *Pınarbaşı Kayseri

ağartu 1. [-> ağartı -1]

ağartu 2. [-> ağartı -3]

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2148
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1212 : 10 Ağustos 2015 »
Tarih : 28 Temmuz 2015 - Salı

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
yaban isim Farsça
1. isim İnsan yaşamayan ıssız yer
2. Vahşi olan, evcil olmayan canlı
"Yaban keçisi. Yaban kedisi."
3. Kendi kendine yetişen bitki
"Yaban sarımsağı."
4. Aile ocağından uzak olan yer
5. sıfat Issız
6. Yabancı, el, yerli halktan olmayan kimse

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
pandomim    Fr. pantomime

Düşünce ve duyguları müzik veya türlü eşyalar eşliğinde bazen dansla, bazen de gövde ve yüz hareketleriyle yansıtmayı amaçlayan oyun, sözsüz oyun.

Bundan sonra demek ki, pandomim yerine, sözsüz oyun sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Ölçü birimlerinin uluslararası kısaltmaları kullanılır:
m (metre), mm (milimetre), cm (santimetre), km (kilometre), g (gram), kg (kilogram), l (litre), hl (hektolitre), mg (miligram), m² (metrekare), cm² (santimetrekare) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Cami ne kadar büyük olsa imam gene bildiğini okur.
Bir yetkili kimse, çevresindekilerin düşüncesi ne olursa olsun kendi istediğini yapmaya çalışır. (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arslan arslan· I, 75, 81, 125,153, 231, 308, 409; II, 146, 289, 312; III, 5, 92, 263, 282, 412, 418
arslanlayu arslan gibi, arslanımsı· I, 142; II, 13, 138

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Etli tırñaklı eyirmes (I. 177)
Et tırnakdan ayrılmaz.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma



Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
tok (I) Tavuk.
Darıyeri, Hacıahmet *Düzce -Bolu

tok (II) Kalın.
*Bor -Niğde

tok (III) Olgunlaşmamış tahıl tanesi.
*Kurşunlu -Çankırı

tok (IV) 1.Sabanı oka bağlayan ağaç.
Vazıldan *Divriği -Sivas

tok (IV) 2.Sabanın uç demirini tahta bölümüne bağlayan demir bilezik
İncirlik- Adana

tok (V) Aşık kemiğinin çıkıntılı yanı.
*Alaşehir -Manisa
*Kilis -Gaziantep
Maksutlu *Şarkışla -Sivas
-Niğde

tok (VI) [-> toka (I) -1]

tok (VII) Üstüne altın dikilmiş kısa gerdanlık.

tok (VIII) Kibirli, burnu büyük.
Bağıllı, *Eğridir -Isparta
*Avanos -Nevşehir

[tok (VI)] Yemliklere hayvanı bağlamak için takılan demir halka.
*Afşin ve köyleri-Maraş
*Gürün -Sivas
Kerkük

toka (I) 1.Yemliklere hayvanı bağlamak için takılan demir halka.
-Denizli
*Emet -Kütahya
Atlas *Sivrihisar -Eskişehir
Maksutlu *Şarkışla -Sivas
Çanıllı*Ayaş -Ankara
*Lüleburgaz -Kırıkkale

tok Sıkı, sağlam.
*Bor Niğde

toh Tok
Erzurum Ağzı

tok Bir çocuk oyunu
Kırşehir ve Yöresi

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2148
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1213 : 11 Ağustos 2015 »
Tarih : 29 Temmuz 2015 - Çarşamba

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
çağlayan isim
Küçük bir akarsuyun, çok yüksek olmayan bir yerden dökülüp aktığı yer, küçük şelale, çağlar

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
fonetik    Fr. phonétique

1. Ses bilgisi:
"Halk Türkülerini ve lehçelere ait savtiyat (fonetik) farklarını tespit için de fonograf makinesi kullanılır." -Ziya Gökalp, Sosyolojik Tetkikler, 14;
"Minicik ve sevimli fonetik bünyesine rağmen bu kelime de yaşamadı." -Peyami Safa, Osmanlıca-Türkçe-Uydurmaca, 67;
2. Sesleri bütün özellikleriyle ve ayrıntılarıyla gösteren, sesçil.
3. Ses yapısı, ses özelliği:
"Her kelimenin fonetiğini, her mısraın ritmini ifade ettikleri hisse göre değerlendiren bir sesle ezbere söylüyordu." -Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Gençlik ve Edebiyat Hatıraları, 111;

Bundan sonra demek ki, fonetik yerine, ses bilgisi, sesçil, ses yapısı, ses özelliği sözcüklerini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarıyla ölçülerin dışında kalan kelime veya kelime gruplarının kısaltılmasında, ilk harfle birlikte kelimeyi oluşturan temel harfler dikkate alınır. Kısaltılan kelime veya kelime grubu; özel ad, unvan veya rütbe ise ilk harf büyük; cins isim ise ilk harf küçük olur: Alm. (Almanca), İng. (İngilizce), Kocatepe Mah. (Kocatepe Mahallesi), Güniz Sok. (Güniz Sokağı), Prof. (Profesör), Dr. (Doktor), Av. (Avukat), Alb. (Albay), Gen. (General); sf. (sıfat), haz. (hazırlayan), çev. (çeviren), ed. (edebiyat), fiz. (fizik), kim. (kimya) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Abesle iştigal etmek (uğraşmak).
Yersiz, yararsız işlerle vakit öldürmek (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arsu değersiz şey· I, 127
art sırt, dag beli ve sırtı; sarp yer, yokuş; boyun, tepe· I, 42, 247, II, 27, 179; III, 4, 143, 197, 261 § art saç; arka saç· I, 42

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Eyğü er süñüki erir atı kalır (III. 307)
İyi kişinin kemiği erir, adı kalır.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma



Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[hapaz (III)] Saçta pişirilen yufkayı, ekmeği çevirmeye yarayan tahta araç.
Güney *Acıpayam -Denizli
*Bozdoğan -Aydın
-Muğla ilçe ve köyleri

hapas (II) Saçta pişirilen yufkayı, ekmeği çevirmeye yarayan tahta araç.
-Bitlis
Karacahisar *Milas, *Marmaris -Muğla

hapaz (I) Avuç dolusu: Hayvana bir hapaz yem verdim.
Çığrı *Dinar, *Sandıklı -Afyon
Gölkonak *Şarkikaraağaç, *Eğridir ve köyleri, Uluğbey, Yassıören *Senirkent, Yarıkkaya, *Yalvaç, -Isparta
Başpınar *Tefenni, -Burdur
Darıveren *Acıpayam, Honaz ve çevresi, -Denizli
Tepeköy *Torbalı, *Kula -İzmir
*Eşme ve köyleri, *Alaşehir, -Manisa
Çağlayan -Bursa
-Kütahya
Tokat -Eskişehir
*İzmit -Kocaeli
*Göynük, *Gerede, -Bolu
*Safranbolu -Zonguldak
*İnebolu, Karabüzey *Araç, Kayı *Tosya, -Kastamonu
Saray *Kurşunlu, -Çankırı
*İskilip, Kavşıt *Sungurlu, Tanrıvermiş *Mecitözü -Çorum.
-Sinop
Ladik *Merzifon, -Amasya
*Niksar, -Tokat
Uluşiran *Şiran -Gümüşhane
Voryanlı-Maraş.
Saray -Yozgat
-Nevşehir
*Bor -Niğde
*Beyşehir, Yendiğin *Ilgın, -Konya
Höketçe *Saimbeyli -Adana
*Silifke, *Anamur -İçel
Erenkavak, Bağyaka *Finike, Güzelsu *Akseki, -Antalya
*Fethiye ve köyleri -Muğla

[hapan (I)] Avuç dolusu
-Manisa
Süksün *İncesu -Kayseri
Kayapınar -Konya

[hapar (II)] Avuç dolusu
*Çal -Denizli

[hapas (I) -1] Avuç dolusu
Akse -Uşak
Kuşbaba *Bucak -Burdur
Homa *Çivril -Denizli
-Bolu
*İnebolu ve köyleri -Kastamonu
-Çorum
Karaviran *Akşehir -Konya

[hopaz] Avuç dolusu
-İzmir ve köyleri
-Kastamonu
-Yozgat

hapaz (II) Bir direğin üstüne diğer bir direk eklemek için araya çakılan parça: Bu ağaç hapaz çakılmadan durmaz.
Güney *Yeşilova -Burdur

hapaz (III) [-> hapas (II)]

hapaz (IV) Büyük toprak ya da taş parçaları.
-Çanakkale

hapaz (V) Tokat.
*Eğridir ve köyleri, *Sütçüler -Isparta
*Ereğli ve köyleri, *Ermenek ve köyleri -Konya
Toprakkale *Osmaniye -Adana
Yapıntı *Mut, *Anamur, *Silifke -İçel
*Fethiye ve köyleri -Muğla

hapaz (I) 1. Avuç içi.
Afyon

hapaz (I) 2. İki avuç.
Gölkonak *Şarkikaraağaç Isparta
*Kula Manisa

hapaz (I) 3. Elle güçlükle atılabilecek büyüklükte taş.
Ulukışla *Bor Niğde

hapaz (II) 1. Yufka ekmeği çevirmeye yarayan tahta araç.
*Milas Muğla

hapaz (II) 2. Hamur sıyırmaya yarayan araç
*Milas Muğla

hapaz Bir avuç
Uşak

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2148
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1214 : 11 Ağustos 2015 »
Tarih : 30 Temmuz 2015 - Perşembe

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
kayyum isim eskimiş Arapça kayyim
1. isim Cami hademesi
2. hukuk Belli bir malın yönetilmesi veya belli bir işin yapılması için görevlendirilen kimse

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
fanatik    Fr. fanatique

Bağnaz, tutucu:
"Bugün bütün dünyada kullanılan manasıyla fanatik, kendi inancının zaferi için ihtiras duyan, müsamaha tanımayan, gerekirse şiddete başvurmaya hazır adam demektir." -Peyami Safa, Din, İnkılâp, İrtica, 244;

Bundan sonra demek ki, fanatik yerine, bağnaz, tutucu sözcüklerini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kelimenin okunuşu esas alınır:
cm’yi, kg’dan, mm’den, kr'un. Büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde ise kısalt­manın son harfinin okunuşu esas alınır: BDT’ye, TDK’den, THY’de, TRT’den, TL’nin vb. Ancak kısaltması büyük harflerle yapıldığı hâlde bir kelime gibi okunan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın okunuşu esas alınır: ASELSAN’da, BOTAŞ’ın, NATO’dan, UNESCO’ya vb.

Günün atasözü/deyimi:
Ardıcın közü olmaz, yalancının sözü olmaz.
Ardıç ağacının ateşi çabuk geçer, kül olur; yalancının sözü de böyledir, ona da güvenilmez. (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
artak bozulmuş, bozuk, I, 119; II, 40
artamak bozulmak, kötüleşmek. I, 272; II, 17; III, 358
artaşmak birbirini bozmak, I, 230, II, 219
artatmak bozmak, harap etmek·I, 203, 260;II, 360

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Eyğülüğni sub ayakında kemiş başında tile (II. 112)
İyilik yap suya at, pınarında dile bulursun.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma



Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
hozzik Ufak tefek, büyüyememiş zeki (kimse).
-Çankırı
-Malatya

hozzik Kambur
Keban, Baskil, Ağın

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2148
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1215 : 11 Ağustos 2015 »
Tarih : 31 Temmuz 2015 - Cuma

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
safran isim, bitki bilimi Arapça
1. isim, bitki bilimi Süsengillerden, baharda çiçek açan, 20-30 santimetre boyunda, soğanlı bir kültür bitkisi (Crocus sativus)
2. Bu bitkinin tepeciklerinin kurutulmasıyla elde edilen, bazı yiyecek ve içeceklere tat, koku ve sarı renk vermekte kullanılan toz, zafran

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
jakoben    Fr. jacobin

1. Fransa'da Aziz Dominicus tarikatına bağlı rahip ve rahibeler.
2. Tepeden inmeci:
"Feodalizm, Şövalyelik, Rönesans, Reform, Jakobenlik; Sosyalizm, Bolşeviklik…" -Ziya Gökalp, Türkçülüğün Esasları, 109.

Bundan sonra demek ki, jakoben yerine, tepeden inmeci sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Numara sözünün kısaltması da kelime gibi okunduğundan getirilecek olan ek okunuşa göre getirilecektir:
No.lu, No.suz

Günün atasözü/deyimi:
Bir abam (postum) var atarım, nerede olsam yatarım.
Tek başına yaşayan bir kimse, sorumluluğunda başkaları olmadığı için rahat hareket eder. (Atasözü)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
artıg yükletilen yükün bir dengi,I, 98
artıg kadın mİntanı, gögüslük.I, 98
artılmak yüklemek, binmek; ardılmak, bir binit üzerine başı bir tarafa ayakları bir tarafa gelmek üzere heybe gibi ardılmak; erişilmek.I, 244;II, 335
artınmak yükletmek·I, 250
artışmak bir şeyi hayvana ardmak ve yükletmekte yard ım ve yarış etmek,I, 231

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Eyğülükün kel, isizliğin kelme (II. 91)
İyilikle gel, kötülükle gelme.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma



Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
ekdi (IV) 1. Yetim çocuk.
*Taşköprü -Kastamonu

ekdi (IV) 2. Yanaşma, p..., öksüz.
*Mudurnu -Bolu

ekdi (IV) 3. Anası başka bir kocaya gidince babasının evinde kalan çocuk.
-Çankırı

ekdi (V) 1.[-> eke (II) -1]

ekdi (V) 2. Serseri, başıboş.
*Senirkent -Isparta

ekdi (V) 3. İki yüzlü, yüze gülücü.
-Niğde

[ekdi (V) -1] Kurnaz, açıkgöz (insan).
Yazıgınık, Budak, Acıöz *Mucur -Kırşehir

eke (II) 1. Kurnaz, açıkgöz (insan).
-Kastamonu
*Kurşunlu -Çankırı
*Kargı -Çorum
*Boyabat -Sinop
-Samsun
*Merzifon ve köyleri -Amasya
Uzunmusa -Ordu
Kögenk *Palu -Elâzığ
-Sivas
Arap *Keskin, -Ankara
-Kırşehir
Avşar aşireti ve köyleri *Pınarbaşı -Kayseri
*Bor, -Niğde
Çavuşcu *Ilgın, *Karaman -Konya
*Kadirli, Haruniye -Adana

[ekdi (I) -1] Anası ölüp de başka bir koyuna alıştırılan ya da elde beslenen kuzu.
*Eğridir ve köyleri -Isparta
Yayla *Tefenni -Burdur
Kavakköy *Çivril, Kösten, Honaz -Denizli
Sürez *Bozdoğan -Aydın
*Alaşehir -Manisa
-Çankırı
*Kargı -Çorum
Çanıllı *Ayaş -Ankara
Bezkese *Köyceğiz, Dont *Fethiye ve köyleri -Muğla

ekti (I) 1. Anası ölüp de başka bir koyuna alıştırılan ya da elde beslenen kuzu.
Güney *Yeşilova -Burdur
Ekse *Çal, *Sarayköy ve köyleri, bereketli *Tavas -Denizli
Alanlı -Aydın
-İzmir
-Balıkesir
Seydiömer -Kütahya
-İstanbul
-Samsun
*Refahiye -Erzincan
*Beypazarı -Ankara
Fakıekinciliği *Pınarbaşı -Kayseri
Üzümlü -Muğla

[ekdi (I) -2] Önüne gelen koyunu emen kuzu.
*Sorgun -Yozgat
Camili *Ayaş -Ankara
*Ermenek ve köyleri -Konya

[ekdi (I) -3] Alışkın, evcil
*Eşme ve çevresi -Uşak
-Kütahya
-Gaziantep
*Pazarcık -Maraş
Aslanköy *Mersin, *Mut ve köyleri -İçel

[ekdi (II) -1] Asalak, başkalarının sırtından geçinen.
Kumdanlı *Yalvaç -Isparta
Bulkaz *Çivril, Yukarıseyit *Çal, Honaz -Denizli
Tepeköy *Torbalı -İzmir
*İskilip -Çorum

ekti (II) 1. Asalak, başkalarının sırtından geçinen.
Kozağaç *Gölhisar -Burdur
*Bergama -İzmir
-Bursa
Çavuşcu *Ilgın -Konya
Sidek *Kaş -Antalya

[ekdi (II) -2] Arsız, yüzsüz, görgüsüz.
Ovacık *Tavas -Denizli
Birgi *ödemiş -İzmir
Yeniköy -Balıkesir
-Eskişehir ve köyleri
Bizmişen -Elâzığ
Çamova *Divriği, *Gürün -Sivas

[ekdi (III)] Hizmetçi
*Boyabat -Sinop

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2148
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1216 : 11 Ağustos 2015 »
Tarih : 01 Ağustos 2015 - Cumartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
ayrık -ğı sıfat
1. sıfat Ayrılmış
"Yandan ayrık, tek tük gümüş pırıltılı saçları." - Y. Z. Ortaç
2. Ayrı tutulan, başkalarına benzemeyen, ayrıcalı, müstesna
3. Kural dışı
4. Düzgün ve uygun olmayan, çarpık
"Apış arasına fazla tülbent ve mermerşahi tıkarak bebeği çarpık ve ayrık bacaklı, tenasüpsüz olmaktan korur." - R. H. Karay
5. isim Ayrık otu

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
jaluzi    Fr. jalousie

Şerit perde.

Bundan sonra demek ki, jaluzi yerine, şerit perde sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla üs işaretli kısaltmalara gelen ekler kesmeyle ayrılmaz. Bu tür kısaltmalarda ek noktadan ve üs işaretinden sonra, kelimenin veya üs işaretinin okunuşuna uygun olarak yazılır:
vb.leri, Alm.dan, İng.yi; cm³e (santimetreküpe), m²ye (metrekareye), 64ten (altı üssü dörtten) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Çiğlik etmek.
Ters veya yersiz bir davranışta bulunmak (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
artlamak enseyi tokatlamak, sille vurmak, III, 443
artmak artmak· III, 425
artuç ardıç, Juniperus· I, 95, 377, 412, 424
artuçlanmak ardıçlanmak, ardıçı çok olmak·I, 312

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Iñan ıñrasa botu bozlar (I. 120)
Dişi deve inlese yavrusu bağırır, bozlar.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma



Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
eccik [-> ecük (I)]

[eccik] Az, çok az, azıcık, biraz, küçücük.
*Merzifon -Amasya

ecük (I) Az, çok az, azıcık, biraz, küçücük.
Ayvalı *Taşköprü, Peşman *Daday -Kastamonu
*İskilip -Çorum
Çilehane *Reşadiye, Çilekoru *Turhal, Çayır *Zile ve köyleri -Tokat
Bayadı -Ordu
Uluşiran *Şiran, *Bayburt -Gümüşhane
Yeniköy *Aşkale -Erzurum
Zemher *Refahiye -Erzincan
-Gaziantep ve köyleri
Hacıilyas *Koyulhisar, *Zara, *Hafik, -Sivas
Gürcü *Kızılcahamam -Ankara
*Mucur -Kırşehir

eccik Azıcık
Kütahya ve Yöresi

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2148
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1217 : 12 Ağustos 2015 »
Tarih : 02 Ağustos 2015 - Pazar

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zeybek -ği isim
1. isim Batı Anadolu efesi
"Bizim de kalbimizi kımıldatır yerinden / Toprağa diz vuruşu dağ gibi bir zeybeğin" - F. N. Çamlıbel
2. Ege yöresine özgü bir müzik veya oyun türü, zeybek havası

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
jeoloji    Fr. géologie

Yer bilimi:
"Jeoloji ise müşahhas bir ilimdir." -Ziya Gökalp, Terbiyenin Sosyal ve Kültürel Temelleri, 38;

Bundan sonra demek ki, jeoloji yerine, yer bilimi sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Sert ünsüzle biten kısaltmalar, ek aldıkları zaman oku­nuşta sert ses yumuşatılmaz:
AGİK’in (AGİĞ’in değil), CMUK’un (CMUĞ’un değil), RTÜK’e (RTÜĞ’e değil), TÜBİTAK’ın (TÜBİTAĞ’ın değil) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Çamura yatmak. (Deyim)
1) borcunu ödememek; (argo)
2) sözünü yerine getirmemek.

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
artuk fazla, ziyade,I, 99;II, 137
artuklanmak aşırı gitmek,I, 313 arturmak artirmak; aşırı gitmek. I, 219
artut armağan, beylere vb· büyüklere at ve benzer şeylerden verilen armağan ve belek· l, 109, 114, 182

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
Iş yaragında, sart asığında (III. 13)
İş sırasında, tüccar kârında...

Türk Lehçeleri Karşılaştırma



Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
yaba Tınazı savurmaya yarayan tahtadan yapılmış büyük çatal.
-Burdur Yazırlı *Nazilli -Aydın
*Susurluk -Balıkesir
-Kastamonu ve çevresi
*Zile ve köyleri -Tokat
Uluşiran *Şiran -Gümüşhane
Limanköy *Çayeli -Rize
Çayağzı *Şavşat -Artvin
*Iğdır -Kars
Telin *Gürün -Sivas
*Bor -Niğde

yaba 1. Tınaz savurmaya yarayan tahtadan, büyük çatal araç.
Yozgat ve çevresi
*Güdül ve köyleri Ankara

yaba 2. Yemek çatalı.
Uluşiran *Şiran Gümüşhane
*Refahiye Erzincan
Muğla

yaba Ağaçtan yapılmış bir kaç dişli kürek, 'tığ' savurmakta kullanılan alet
Erzurum

yaba Saman küreği
Ordu İli ve Yöresi

yaba Arpa ve buğdayı savurmaya yarayan tahtadan yapılmış büyük çatal
Aybastı

yaba Saman işlerinde kullanılan, kürek şekilli bir harman aleti
Artvin

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2148
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1218 : 12 Ağustos 2015 »
Tarih : 03 Ağustos 2015 - Pazartesi

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
zaviye isim (za:viye) eskimiş Arapça zaviyye
1. isim Köşe
"Dipteki zaviyeden içeriye doğru veranda şeklinde bir girinti yapıp salonun cumba köşesine dayanır." - H. F. Ozansoy
2. din b. (***) Küçük tekke
3. Anlayış, görüş, bakış açısı
"Herkes etrafındakilere hususi bir zaviyeden, sırf kendi görüşüyle bakıyor." - H. C. Yalçın
4. matematik Açı

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
jeneratör    Fr. generateur

Üreteç:
"Her gece on bire dek çalışırdı jeneratör; durduğunda kasabamız doğadan gelen bin bir dingin canlı sese bürünürdü." -Füruzan, Kuşatma, 33.

Bundan sonra demek ki, jeneratör yerine, üreteç sözcüğünü kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Birlik kelimesiyle yapılan kısaltmalarda söyleyişte k’nin yu­muşatılması normaldir:
ÇUKOBİRLİK’e (söylenişi ÇUKOBİRLİĞE), FİSKOBİRLİK’in (söylenişi FİSKOBİRLİĞİN) vb.

Günün atasözü/deyimi:
Feleğin sillesini yemek.
Büyük bir yıkıma uğramak. (Deyim)

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arubat temirhindi, tamarinde· I, 138
aruk yorgun· I, 66. 148, 259, 298;II, 28
aruklamak dinlenmek·I, 304, 305
arukluk yorgunluk,I, 150;II, 316

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
It çakırı atka tegir, at çakırı ıtka tegmes (I. 363)
İt nazarı ata değer, at nazarı ite değmez.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma



Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
dirgen 1. Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
*Bolvadin, *Dinar köyleri, Bayat, *Emirdağ, -Afyon
*Eşme çevresi, -Uşak
-Isparta ilçe ve köyleri
Kavak, Çuvallı, Salda, Navlu, *Yeşilova, Kuşbaba, *Bucak, Başpınar, *Tefenni -Burdur
*Sarayköy köyleri, Narlıdere, Kızılcabölük, Denizler *Çal -Denizli
Kırcaklı *Nazilli, Eymir, Hamzabali *Bozdoğan, Yenipazar -Aydın
Dirmil, Çapak *Torbalı, *Tire, *Kuşadası -İzmir
Selimşahlar, Uncuboz, *Alaşehir -Manisa
-Balıkesir ve çevresi
*Sivrihisar, -Eskişehir
*Düzce -Bolu
-İstanbul
*Taşköprü -Kastamonu
*Kurşunlu -Çankırı
Çıkrık, *Mecitözü, *Sungurlu -Çorum
Zana ve çevresi -Amasya
*Zile ve köyleri, *Reşadiye ve köyleri -Tokat
Şıhlar *Ulubey -Ordu
Çandır *Şebinkarahisar -Giresun
Şule -Gümüşhane
Erkinis, Ersis, *Yusufeli, Bağlıca *Ardanuç, *Şavşat ve köyleri -Artvin
Damal *Posof, *İğdır, -Kars
-Erzurum
*Tercan, *Refahiye ve çevresi, -Erzincan
Aşudu *Darende -Malatya
Mehmetbey *Afşin -Maraş
Hisarcık *Yayladağı -Hatay
Karaözü *Gemerek, *Suşehri, *Gürün, Savrun *Divriği, *Kangal ve köyleri -Sivas
*Sorgun -Yozgat
Yassıören, Çayırlı, Çalış, *Haymana, *Balâ, Feruz, Kayaş, Çanıllı, *Ayaş, -Ankara
Köşker, -Kırşehir
Erkilet, Himmetdede, Talaş, Zencidere, *Pınarbaşı ve köyleri, Avşar, Türkmen aşiretleri *Bünyan -Kayseri
*Mucur köyleri -Kırşehir
Porsuk *Ulukışla, *Bor -Niğde
-Konya ilçe ve köyleri
Burhaniye *Ceyhan, Misis -Adana
Yanpar *Mersin -İçel
Mahmutseydi *Alanya, Terme, *Kaş, *Korkuteli köyleri, *Elmalı köyleri, Güzelsu *Akseki -Antalya
*Fethiye köyleri, Yerkesik, Denizabat, *Datça -Muğla
Dereköy *Lüleburgaz -Kırklareli

[deyren] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
*Mudanya -Bursa
*Lüleburgaz -Kırklareli

[dîran] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
*Düzce -Bolu

[dîren (II) -2] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
-Balıkesir

[dırgen] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
Utav *Yusufeli -Artvin
*Antakya -Hatay
Haydarbeyli -Yozgat
Güdül *Ayaş -Ankara
*Bor -Niğde
-Kıbrıs

[diğnen] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
*Bor -Niğde

[dilgen] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
*Merzifon ve köyleri -Amasya
*Şebinkarahisar -Giresun
Bertiz, -Maraş

[dilgön] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
*Bafra -Samsun
Çakır *Şebinkarahisar -Giresun

[dirgan] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
Yavuz *Şavşat, -Artvin
Kızılçakçak *Arpaçay -Kars

[dirget] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
İsgöbü -Kayseri

[dirgon] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
*Mesudiye -Giresun

[dirğen] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
İncesu *Dinar -Afyon
*Merzifon ve köyleri -Amasya

[dirkan] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
Korzaf *Şiran -Gümüşhane

[divran] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
Bahçeli *Bor -Niğde

[divren] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
Tahanlı *Mersin -İçel

[diyran] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
Hacıahmet *Düzce -Bolu

[diyren] Harmanda sapları yaymaya yarayan demir ya da tahtadan yapılmış ucu çatallı tarım aygıtı.
Yeniköy -Balıkesir
Çeltikçi *Orhangazi -Bursa
Bozan -Eskişehir
*Kandıra -Kocaeli
İğneciler *Mudurnu -Bolu
-İstanbul köyleri

dirgen 2. Çatal.
Narlıdere -Denizli
Yenipazar köyleri -Aydın
Dirmil, Çapak *Torbalı, *Kuşadası -İzmir
*Alaşehir -Manisa
Damal *Posof -Kars
İncirgediği *Karaisalı -Adana
Denizabat -Muğla

dirgen Demir yaba
Arpaçay - Kars

[dîren (I) -1] Çatal.
Güney *Yeşilova -Burdur

[dikren] Çatal.
Yugoslavya göçmenleri -İçel

[dirgende] Çatal.
*Kaş -Antalya

dirgen < ET tiremek: diren; demirden yapılmış, üç veya beş dişli, ot veya sap kaldırmaya Mahsus alet.
Erzurum

dirgen Dayama direği
Ordu İli ve Yöresi

Çevrimdışı Çağrıbey

  • [GÖKBÖRÜ ANKARA]
  • Türkçü-Turancı
  • *****
  • İleti: 2148
  • Ne mutlu Türk doğup, Türk gibi yaşayana!
Ynt: TÜRKÇE SÖZLÜKTEN GÜNÜN SÖZÜ
« Yanıtla #1219 : 12 Ağustos 2015 »
Tarih : 04 Ağustos 2015 - Salı

Türkçe Sözlük'ten günün sözü :
müsteşar isim Arapça musteşar
1. isim Kendisinden bilgi alınan, kendisine danışılan kimse
2. Bakanlıklarda, elçiliklerde bakan veya büyükelçiden sonra gelen en büyük yönetici
"Güzel çehreli müsteşar bey, nazır beyin kapıcısından daha alçak gönüllü idi." - Ö. Seyfettin

Yabancı sözlere Türkçe karşılık :
jenerik    Fr. générique

1. Tanıtma adı.
2. Bir filmde emeği geçen yapımcı, yönetmen, oyuncu vb.nin adlarını, filmin yapımıyla ilgili bilgileri içine alan, filmin başında veya sonunda bulunan liste, tanıtma yazısı:
"Hele iki gece önce, gene böyle sinemadan bahsederken, ‘jenerik’ dedi." -Oğuz Atay, Tutunamayanlar, 333;
"Kamera orada dondu ve bu fotoğrafın üzerine çabucak haber jeneriği girdi." -Buket Uzuner, Uzun Beyaz Bulut (Gelibolu), 201

Bundan sonra demek ki, jenerik yerine, tanıtma adı, tanıtma yazısı sözcüklerini kullanacağız.

Bir yazım kuralı :
Duygu ve düşünceleri daha açık ifade etmek, cümlenin yapısını ve duraklama noktalarını belirlemek, okumayı ve anlamayı kolaylaştırmak, sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini belirtmek üzere noktalama işaretleri kullanılır.

Günün atasözü/deyimi:
Tereyağından kıl çeker gibi. (Deyim)
 1) her türlü mecburiyetten, mükellefiyetten ve sorumluluktan kolayca sıyrılarak: Tereyağından kıl çeker gibi bu belalı işten sıyrıldı.
 2) bir işi kolayca yaparak, becerikli bir biçimde.

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Sözcükler
arumdun boya· I, 138
aruşmak erimek,I, 182 bkz> erilşmek
arut kuru, soluk,I, 50, 133 bkz>urut § arut ot; bir y ıl önceden artan kuru ot· I, 50;II, 133

Divan-ı Lügat'it Türk'ten Atasözü
It ısırmas, at tepmes teme (I. 178)
İt ısırmaz at tepmez deme.

Türk Lehçeleri Karşılaştırma



Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nden Bir Sözcük
[aktaracak - 2] Sacın üzerindeki yufkayı çevirmeye yarıyan, yassı demir veya tahta aygıt.
-Samsun
*Almus, *Zile, Cincife *Turhal, -Tokat
*Zara, -Sivas

akdıraç Sacın üzerindeki yufkayı çevirmeye yarıyan, yassı demir veya tahta aygıt.
Aydoğmuş *Keçiborlu -Isparta
-Burdur
Yukarıkaraçay *Acıpayam, Kösten -Denizli

aktaracak 1. Dirgen: Akratacağı harmana gönderiver.
Karataş *Sarayköy -Denizli

aktaracak 2. [-> akdıraç]

akdıraç Sacın üzerindeki yufkayı çevirmeye yarıyan, yassı demir veya tahta aygıt
Aydoğmuş *Keçiborlu -Isparta
-Burdur
Yukarıkaraçay *Acıpayam, Kösten -Denizli

[akdaraç] Sacın üzerindeki yufkayı çevirmeye yarıyan, yassı demir veya tahta aygıt.
-Isparta

[akdargaç] Sacın üzerindeki yufkayı çevirmeye yarıyan, yassı demir veya tahta aygıt.
*Marmaris köyleri -Muğla

[akdıreç] Sacın üzerindeki yufkayı çevirmeye yarıyan, yassı demir veya tahta aygıt.
-Burdur
*Çivril -Denizli

[akdırgeç] Sacın üzerindeki yufkayı çevirmeye yarıyan, yassı demir veya tahta aygıt.
Kozluca *Keçiborlu -Isparta

[aktarağacı -2] Sacın üzerindeki yufkayı çevirmeye yarıyan, yassı demir veya tahta aygıt.
-Urfa

[aktıraç] Sacın üzerindeki yufkayı çevirmeye yarıyan, yassı demir veya tahta aygıt.
Aydoğmuş -Isparta
Kösten -Denizli

[aktıraş-1] Sacın üzerindeki yufkayı çevirmeye yarıyan, yassı demir veya tahta aygıt.
Yaka *Keçiborlu -Isparta.

[aktıreç] Sacın üzerindeki yufkayı çevirmeye yarıyan, yassı demir veya tahta aygıt.
Çiftlik *Dinar -Afyon Karahisar
İlyas *Keçiborlu -Isparta
İshaklı *Çivril -Denizli